Page 11 - Gazeta AFP

E martë, 14 nëntor 2017 11
DOSSIER

DEKLARATA TË

BUJSHME PËR

VRASJEN
ENVER HOXHA, sekretar i Parë i KQ
të PPSH, në mitingun e zhvilluar në
Libohovë më 28 maj 1969 në kujtim të
Avni Rustemit
"Akti heroik i Avni Rustemit në Paris
nuk ishte një atentat i thjeshtë, ai nuk
kishte karakter terrorist apo anarkist. Jo!
Akti i Avni Rustemit kishte një kuptim të
madh politik dhe ideologjik. Plumbat e
Avni Rustemit që shtrinë përdhe Pashën
e Toptanit, mu në zemër të Parisit, ishin
Momenti i vrasjes së Esad Pashë Toptanit, (skicë nga gazeta Excelsior) sinjal, ishin një kushtrim i atij revolucioni
të popullit shqiptar që po ngrihej kundër
Rustemit kundër Esad Pashë Toptanit ushqimi, sepse kishte një takim dhe në ta realizojë këtë. Artikulimi i Avni feudalizmit".
"I avitet Esatit me anë të sekretarit 12.30 u largua. Në orën 13.00 vrau Rustemit në sallën e gjyqit është
të tij Stavri s'dij kushit prej Kavaje, Esad Pashë Toptanin. impresionues. MUSTAFA KRUJA, në librin Gjysmë
kinse për një bursë studimi n'atë ARSYET E VRASJES "Pashë gjeneralin që po dilte me shekulli me pendë në dorë, f. 424,
kryeqytet. Kështu nxuni banimin e Ishin shumë ata që besonin se Esad një qendrim kaq kryelartë, saqë më shkruan:
viktimës së tij, (hotel "Ritz", në mos Pashë Toptani kishte dorë në të paktën kapi emocioni duke m'u kujtuan "Sikur mos t'i kishte pasë armatosun
gabofsha) dhe vojt e priti poshtë në 10 vrasje. Eqrem bej Vlora, djali i motrës mizoritë që kishte bërë ai në Shqipëri. fat'i Shqipnisë dorën nji djaloshi të
holl e kur Esat pasha duel jashtë tue së Esadit, në kujtimet e tij e çimenton Lexova mbi ballin e tij fatkeqësitë e rrëmbyem prej patrijotizmit për me ia
iu hudhë automobilit, e ndoq prapa e natyrën kriminale, të dajës së vet. Shqipërisë dhe u impresionova aq shkurtuem jetën, ndoshta do të kishte
briti: "Ndal, tradhtar i atdheut!". "Ky njeri që në kuptimin e plotë të tepër, sa nuk dija ç'të bëja. Shtiva qenë thjesht fatal".
Atëherë edhe qiti mbi të nuk dij sa fjalës ecte mbi kufoma dhe nuk kundër tij për të gjitha këto arsye".
herë revolverin a pistolën që kishte turpërohej sa herë ia donte puna t'i Por një raport i policisë franceze lë NIKOLLA PASHIQ, kryeministër i
pas ble, nuk dij në Romë apo në Paris. lyente duart me gjak." të kuptojë se Avni Rustemi kishte kohë Serbisë në gazetën franceze "Le
Kto janë fakte që di mbi vrasë t'Esat Për ta kuptuar qartë përse Esad që e kishte planifikuar vrasjen. Sipas temps", 1920
pashë Toptanit". Pasha e kishte kaluar cakun, lexojmë agjentëve të saj, Avniu mund të ketë "Kjo zhdukje (vrasje) është për të
SI U ORGANIZUA VRASJA? këtë dialog jo me një njeri të llojit të tij, takuar Mehmet Konicën, kryetar i ardhur keq. Së pari se Esad Pasha ishte
miku ynë dhe gjithashtu edhe miku juaj
Ditët e Avni Rustemit përpara se të por me të kundërtin. Mehdi Frashëri, delegacionit shqiptar në Konferencën
vriste Esad Pashë Toptanin janë të një njeri që nuk i bënte keq as një mize, e Paqes, përfaqësues i delegacionit (francezëve)"
denja për një vrasës profesionist. në hollin e një hoteli në Paris, ka të dërguar nga qeveria e Turhan LLAZAR FUNDO, student, në
Raportet e shërbimit sekret dhe shkëmbyer këto fjalë me atë që do të Pashë Përmetit. Nëpërmjet Konicës, procesin gjyqësor ndaj Avni Rustemit
policisë franceze grumbulluan të ekzekutohej vetëm disa muaj më pas. Avni Rustemi duhet të ketë marrë "Avniu bëri atë që do të kishte bërë
dhëna mbi shqiptarin dhe për 14 ditët "Më erdhi një ditë (në Paris ) Esad shumë informacion, mes tyre edhe çdo shqiptar tjetër, nëse do të ishte
e tij pariziene. Nga dita e parë që Pasha në hotel dhe unë rrija në sallon. faktin që Esad Pasha prezantohej si gjendur përballë një "monster" të tillë si
mbërriti në Paris e deri momentin që Ai erdhi, e mbasi më ngjatjetoi, ndënjti kryetar i një delegacioni paralel nga Esad Pasha"
vrau Esadin jeta e tij ndryshoi shumë. në karrige e menjëherë tha se kishte Shqipëria. Këtë e konfirmojnë edhe dy
Kur mbërriti ishte i paveshur mirë, aq ardhur për Myfid beun, me qëllim që takime të tjera të Avniut në Paris. Së
sa nuk e pranuan në hotel "Prens ta kuptoja unë se nuk dëshironte të pari ai takoi Gjergj Gogën, sekretar i është edhe autor i një krimi, por edhe të
Alber". Por shpejt porositi rroba të reja më vizitonte… Më tej shtoi se "kur të Esad Pashë Toptanit në ekspozitën shpallet i pafajshëm. Por duket se
në vlerën 375 franga, nga këto 100 vij në Durrës, qeverinë tuaj do ta var". shqiptare në rrugën "La Boesi" . Dhe gjithçka është bazuar mbi mbrojtjen
franga i dha paradhënie. Paratë me Unë i thashë se kjo punë nuk dihet, takimi i dytë ka qenë me Pal Terkën, spektakolare që i ka bërë avokati.
vete i kishte lira italiane dhe më pas i nëse ne të varim ty, apo ti ne". ministri i Jashtëm i qeverisë së Mbrojtësi juridik i Avni Rustemit ishte
konvertoi në franga. Shëtiste me taksi Po a e ndiente vetë Esadi që mund pretenduar nga Esad Pasha. Terka ka Anatole De Monzie, që do të bëhej më
Parisin i shoqëruar nga francezi ta vrisnin? A kishte frikë ai dhe nga thënë në polici se bashkë me Esadin vonë disa herë ministër i Francës.
Ajhbar. Pa me kërshëri disa muze, por kush ruhej? Në rrëfimin e saj në kishin ardhur për të marrë pjesë në Argumentet e tij në sallën e gjyqit me
mendja e sytë i mbetën te kulla Ejfel. procesin gjyqësor, e dashura franceze Konferencën e Paqes në Paris, një "paramendimin e një populli të tërë" janë
Pas disa ditësh kërkoi të stërvitej për e Esad Pashës, 21-vjeçarja Eliz Dyfur, informacion që duhet t'ia ketë thënë unikale:
qitje në një shkollë. Madje, kërkoi të ka lënë një kujtim vërtet interesant: edhe Avniut. Këto të dhëna ishin vlerë "A ishte krim politik? Jo, ishte një
blejë edhe pistoletë. Nga 31 maji deri "….Më kishte folur disa herë mbi e shtuar e qindra informacioneve të krim pasioni, sepse nuk ka gjë më të
më 6 qershor harxhoi 1 mijë franga çështje të vendit të tij dhe shpresonte tjera që ai kishte grumbulluar rreth shenjtë se sa dashuria për atdheun".
franceze, ndërsa nga 31 maji deri më mjaft të merrte në dorë pushtetin së Esadit. Ato ishin si një kupë e mbushur Gjykata e Parisit vendosi që autori
13 qershor ka bujtur në dy hotele. I afërmi… Më kishte thënë se në që po derdhej dhe nga ky moment Avni Avni Rustemi të shpallej i pafajshëm
pari, hotel "Tyilëri", rruga "Hiasentë" Shqipëri kishte shumë armiq e se në Rustemi nuk kishte më dilema. Vendosi dhe ai u lirua në sallën e gjyqit. Nëse
dhe i dyti, hotel "Monmatrë" rruga 32, Turqi ishin premtuar të holla për kokën ta vrasë dhe ashtu bëri. hetimi zgjati 5 muaj e 16 ditë, procesi
lagja "Monmatrë". Në të dy hotelet nuk e tij, por nuk dukej se kishte frikë që HETIMI DHE GJYKIMI gjyqësor zgjati 24 orë. Ai nisi më 29
fliste me askënd. Më 13 qershor duket ta gjurmonin armiqtë e tij në Francë". Autor i pafajshëm. Historia e nëntor dhe në mbrëmjen e 30 nëntorit
sikur Avni Rustemi ndryshoi sjellje. I Por vetëm vrasësi mund ta vizatojë jurisprudencës botërore nuk njeh një trupi gjykues me 12 anëtarë deklaroi
kërkoi kamarierit që t'i sillej shpejt më mirë me fjalë viktimën përpara se rast të dytë që të vërtetojë se dikush pafajësinë e Avni Rustemit.

ATA QË PARASHIKUAN VDEKJEN E TYRE VRITET VRASËSI I VRASËSIT TË VRASËSIT

iktimat kanë folur shumë për vdekjen e vet, por çudia është se kanë folur edhe për asan Riza Pashën e vrau Esad Pashë Toptani me anë të rojes së tij Osman Bali.
Vvdekjen e njëri-tjetrit. Ismail Qemali gati e ka parashikuar vdekjen e vet aspak natyrale, HMinistrin e Financave, Nexhati Libohovën, e vrau Osman Bali me urdhër të Esad
por si një dëshmor. Luigj Gurakuqi ka folur hapur për vdekjen e Ismail Qemalit, më pas Pashë Toptanit. Ismail Qemalin e helmuan njerëz të Esad Pashë Toptanit. Esad Pashë
është vrarë vetë. Hasan Prishtina ka mbajtur fjalim në varrimin e Luigj Gurakuqit dhe më pas Toptanin e vrau Avni Rustemi. Avni Rustemin e vrau Isuf Keçi, një njeri i afërt i Esad
është vrarë vetë. Preng Bibë Doda ka lënë një thënie lapidare për kohën. Nuk dihen arsyet Toptanit. Osman Balin e vrau Myslim Peza. Vetë ky libër tregon se ai që ka vrarë ose
e sakta, por, sipas tij, që Shqipëria të gjente qetësi duhet të vdisnin Ismail Qemali, Esad ka inspiruar një vrasje, është bërë vetë target i një vrasjeje të dytë. Në këtë libër bëhet
Pashë Toptani por dhe ai vetë. Vetëm 5 vjet më pas, të tre u vranë, duke përfshirë edhe fjalë për disa ekzekutime që si shkak kryesor kanë hakmarrjen për një vrasje të kryer
autorin e kësaj thënieje. Të gjithë këta shprehen gati njësoj si në parandjenjën e presidentit më parë. Natyrisht që zinxhirin me më shumë hallka e kryeson Esad Pashë Toptani, që
amerikan Abraham Lincoln, që përpara se ta vrisnin kishte thënë: Nëse vritem, vdes një ashtu siç thoshte nipi i tij, Eqrem bej Vlora, "ecte mbi kufoma" e një ditë edhe vetë u
herë; por të jetosh nën tmerrin e vazhdueshëm të saj, është të vdesësh pa pushim. shndërrua në kufomë.