Page 3 - Gazeta AFP

E enjte, 12 tetor 2017 3
OP-ED

EPOKA DIXHITALE

DHE PROVA E LIRISË

sfidat e mbijetesës nën "diktaturën" e një kishte kërkuar që arsenali bërthamor i Është lehtësisht e kuptueshme se, kur
lirie të pamatë. Sepse shoqëria e sotme, në SHBA-së, të rritej dhjetëfish pas rishikimit ky problem ekziston në tempullin më të
raport me lirinë e shprehjes, informacionit, të një broshure informuese, e cila tregoi se rëndësishëm të demokracisë, imagjinohet
të drejtën e informimit dhe të ushtrimit të arsenali bërthamor i SHBA-së ka pësuar lehtë se asnjë shtet, popull dhe shoqëri
lirive të tjera nëpërmjet tyre, ndodhet ndoshta rënie të qëndrueshme, qysh nga vitet '60 të tjetër, në shtete po aq, më pak ose aspak
në një provë që nuk e ka kaluar asnjëherë shekullit të kaluar. Në këtë kronikë demokratike, nuk është imun ndaj kësaj
Nga ALFRED PEZA më parë. Shoqëritë e sotme, bota në raport citoheshin tre zyrtarë amerikanë, të cilët sfide të re. Aq më pak imune janë ato shtete
me të drejtën e informimit, për herë të parë, ishin të pranishëm në sallë, kur Trump i ku zhvillimet demokratike, prej disa vitesh,
Ky shkrim është shkruar posaçërisht nga vertikale janë shndërruar në horizontale. kishte bërë këto komente. "NBC i rremë e janë shoqëruar me rritjen e ndikimit të
për Albanian Free Press Për shkak të revolucionit të epokës dixhitale, sajoi një artikull kinse. Unë kam kërkuar ekstremizmit të të gjitha kaheve dhe
monopoli i informimit nga lart tek të rritje dhjetëfish në arsenalin tonë formave. As Europa Perëndimore e
hqiptarët janë ndër shumë popuj pushtetshmit, ka shkuar poshtë te shoqëria, bërthamor", - ka shkruar Trump. demokratike nuk është më imune, aq më
të tjerë të vegjël nëpër botë, që te të gjitha shtresat dhe te të gjithë individët. NBC-ja është një nga kanalet kryesore pak vendet e ish-Lindjes komuniste të
kanë një të përbashkët tjetër, Përshtatja me këtë realitet të ri, duket televizive amerikane dhe kjo nuk është hera kontinentit dhe shtete, shoqëri e popujt e
Spërgjatë historisë mes tyre, se është një nga sfidat më të mëdha, jo e parë që presidenti amerikan përplaset me Ballkanit, ku problematika, përballja dhe
mungesën e lirisë për shkak të luftërave, vetëm për shoqëritë me demokraci të brishta sfidat e lirisë kanë qenë të përjetshme,
pushtimeve, copëzimeve dhe kërcënimeve si kjo jona, por edhe në shoqëri me Përshtatja me këtë realitet përgjatë rrjedhave të historisë.
nga më të mëdhenjtë. Pas luftërave botërore demokraci shumë më të konsoliduara se ne. Shqipëria dhe shqiptarët, sigurisht, që
dhe rrëzimit të Murit të Berlinit, rikthimi i Një nga debatet më të mëdha të të ri, duket se është një nga herët ose vonë, do të përballen me këtë sfidë
lirisë në ish-Lindjen komuniste, pas provokuara orët e fundit në SHBA, lidhet me sfidat më të mëdha, jo themelore të demokracisë dhe epokës sonë.
rivendosjes së pluralizmit dhe konsolidimit një deklaratë të presidentit amerikan, Donald Aq më tepër, po të kemi parasysh historinë
të sistemeve demokratike, u shoqërua Trump, me televizionet që janë jo vetëm vetëm për shoqëritë me tonë të largët e të afërt dhe raportin e saj me
edhe me revolucionin e teknologjive të reja burimi kryesor i informimit dhe argëtimit të demokraci të brishta si kjo lirinë. Sidomos me lirinë e fjalës, shprehjes,
dixhitale. Ishte epoka e lindjes së shoqërisë, por edhe një nga simbolet më të mendimeve, gjykimeve dhe opinioneve.
kompanive të reja në "silicon valley", që mëdha të së drejtës së patjetërsueshme, të jona, por edhe në shoqëri Historia jonë e germave, alfabetit,
sollën rrjetin e gjerë botëror ose, thënë lirisë së shprehjes. Mediat ndërkombëtare i me demokraci shumë më të shtypshkrimit, e leximit në gjuhën amtare,
ndryshe, internetin, kompjuterin personal, kanë vënë shumë diçitura, etiketime dhe tituj, e botimit të librave në gjuhën shqipe,
celularin inteligjent e për të arritur tek sfidat këtyre deklarata, për të cilat emëruesi i konsoliduara se ne shkollave të të gjitha niveleve, e studimeve,
e reja të robotikës, - inteligjencën artificiale, përbashkët shkon deri tek përcaktimi se, është një histori pothuajse bashkudhëtare
sfidat e hapësirës dhe teknologjitë e së presidenti i SHBA-së "sapo bëri njërin prej gjigantët mediatikë, duke filluar që nga CNN- dhe bashkëmoshatare me shtetin. Një histori
ardhmes. E shoqëruar kjo me një klasë të kërcënimeve më diktatoriale". Ai ka i e me radhë. Luftërat dhe betejat e tij me pak më shumë se njëshekullore, ku gati në
re miliarderësh të rinj, super të pasur. kërcënuar se do të mbyllë televizionin NBC gazetarët, përfshijnë një listë tjetër mediash gjysmën e kësaj periudhe, popullsia ka qenë
Një revolucion që nuk kishte se si të mos dhe rrjetet e tjera televizive amerikane, duke të rëndësishme me peshë ndërkombëtare, në masën mbi 90% analfabete.
përfshinte edhe shqiptarët e Shqipërinë, duke thënë se ato shesin lajme të rreme. kombëtare e deri tek ato lokale. Ky Kjo e bën shumë më delikate raportin e
u bërë tashmë edhe një mënyrë e re jetese "Me gjithë ato lajme të rreme që po dalin shembull që vjen nga kryeqendra e shqiptarëve me lirinë e fjalës dhe të së drejtës
nëpërmjet celularit, kompjuterit, internetit, nga NBC-ja dhe rrjetet e tjera televizive, kur demokracisë dhe nga njeriu më i universale dhe kushtetuese për informim.
sistemeve dixhitale e deri tek rrjetet sociale është momenti i duhur për t'ua ndalur rëndësishëm i planetit, tregon sesa të Edhe vetë pushtetet, institucionet
dhe mediat online. Në këtë mënyrë, licencat? Shumë keq për vendin!" - shkroi brishta janë sot ekuilibrat e lirisë, për shkak demokratike, liderët politikë, partitë, shoqëria
dimensioneve të lirive politike, demokratike, Trump-i, në profilin e tij zyrtar në Twitter. të traditave demokratike, për shkak të lirisë civile dhe aktorët e faktorët e tjerë kryesorë
ekonomike, të lëvizjes së lirë të njerëzve, Reagimi i Trump-it erdhi pas një kronike dhe revolucionit të teknologjive dixhitale të të shoqërisë, po kalojnë një periudhë shumë
mjeteve, mallrave, ideve, ju shtua edhe të NBC-së, në të cilin thuhej se Trump-i informimit, në një epokë si kjo e sotmja. delikate dhe të rëndësishme në këtë drejtim.
mundësia e pakufizuar, jo vetëm për të marrë, Në pamje të parë, për shkak të penetrimit të
por edhe për të dhënë informacion. Për të Reklamë
prodhuar në mënyrë individuale, gjithsecili, internetit në masë të madhe të popullsisë dhe
informacion, ide, komente, opinione dhe të territorit, krijohet përshtypja se kjo liri i ka
qëndrime për çështje dhe tema që, deri dje, dhënë rezultatet. Aq më tepër, po të kemi
ishin tabu, ose ishin pronë vetëm e parasysh se kjo ka sjellë një numër shumë
pushteteve e të të pushtetshmëve. të madh të hapjes dhe përdorimit të adresave
Edhe kjo përmbysje kaq e madhe, e cila në rrjetet sociale, duke prodhuar një fluks të
e ka ndryshuar kryekëput mënyrën dhe paparë aktiviteti në rrjet. Pa harruar këtu, mbi
kulturën e jetesës sonë, e cila ka qenë e dy milionë adresat e Facebook-ut, mbi 30
papërfytyrueshme, deri pak vite më parë, mijë website-t në gjuhën shqipe, etj.
për shqiptarët dhe Shqipërinë, është pjesë Deri tani, me gjithë ulje-ngritjet e raportit
e një mega ndryshimi epokal global. Brenda me këtë hapësirë të re të lirisë, në raport
një çerekshekulli nga izolimi total, me të vërtetën, me ushtrimin e së drejtës
shqiptarët kanë kaluar në hapësirat e një dhe mundësisë për të eksploruar në botën
lirie pa limite, pa frè dhe pa kufizime. 25- e pafund të lirisë së informacionit dhe botës
vjeçarët e atëhershëm sot, janë 50-vjeçarë. virtuale, gjërat duket se janë në ekuilibër
Ndërsa ata që lindën në liri, sot janë 20-30- dhe balancë. Sfidat janë përpara, ndoshta
vjeçarë. Duke u rritur, në këtë mënyrë, si për t'u parë, atëherë kur si në shumë shtete
një brez i një epoke tjetër lirie. Një gjeneratë dhe shoqëri të tjera, kur edhe për shkak të
e re, me një kulturë, shkollim, mentalitet detyrimeve të integrimit në BE, do të duhet
dhe ndjenjë krejt të re, për lirinë gjithfarësh. të hartohen dhe miratohen rregullimet e reja
Nga sfidat e djeshme të mbijetesës nën ligjore të fenomenit dhe këtij realiteti të ri.
diktaturën e egër komuniste, sfidat e sotme Raporti mes lirisë dhe ligjit në demokraci,
janë kryekëput të ndryshme, gati-gati të së bashku me vullnetet politike të liderëve,
kundërta. Sot, perëndimi dhe bota e siç ishte rasti i fundit i presidentit Trump,
qytetëruar në përgjithësi, po përballen me janë provat e zjarrit për të ardhmen.

Qëndrimet e shprehura nga autorët në rubrikën OP-ED nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht një vijë editoriale të Albanian Free Press