Page 11 - Gazeta AFP

E martë, 13 mars 2018 7 7 11
POLITIKË
SHËNDETI
www.albanianfreepress.al

Gazrat në traktin

tretës, si mund

t'i eliminojmë

Gëlltitja e ajrit (aerofagjia), është një shkak i shpeshtë i gazrave në
stomak. Çdo njeri gëlltit një sasi ajri gjatë konsumimit të ushqimeve
dhe ujit. Mjeku Altin Cekodhima tregon se kur duhet të
shqetësohemi dhe këshillat që duhen ndjekur me ushqimet

Sonila Isaku Brukseli, brokoli, asparagu, perimet dhe te të Fibrat përpara se ai të hyjë në stomak.
gjitha drithërat. Disa ushqime përmbajnë fibra të tretshme/ Ndonjëherë një person me gromësira të
Laktoza e cila është sheqeri normal i qu- të patretshme. Fibrat e tretshme shpërbëhen shumta mund të ketë çrregullime të traktit të
do njeri ka gazra dhe i eliminon du- mështit, gjendet te produktet e tij që janë, gji- lehtësisht në ujë, duke u kthyer në masë të sipërm tretës (stomakut), si janë sëmundja e
ke gromësirë ose përmes rektu- thë llojet e djathërave, akulloret, ushqimet e rrëshqitshme si xhel në zorrë. Gjenden në krun- ulçerave peptike, urthi (refluks gastroezof-
mit. Mirëpo, disa njerëz mendojnë përpunuara, si buka, cerealet dhe salcat për det e tërshërës, fasulet, bizelet e në shumicën ageal) dhe gastroparezë (dobësim i muskujve
Çse kanë shumë gazra, kur realisht sallatë. Disa njerëz, p.sh., afrikanët, amerika- e frutave. Këto fibra nuk shpërbëhen pa arritur të stomakut si rezultat i uljes së peristaltikës
kanë sasi normale të tyre. Gazi në traktin nët dhe aziatikët kanë vlera më të ulëta se no- në zorrën e trashë, ndaj prodhojnë gazra. Fibrat së stomakut). Ka raste kur njerëzit mendojnë
tretës (ezofag, stomak, zorrë të holla dhe zorrë rmalja të enzimës që tret laktozin në fëmijëri, e patretshme kalojnë të pandryshuara në zorrë se duke çliruar gazin e gëlltitur mund të
të trashë), vjen nga gëlltitja e ajrit dhe shpërbë- e cila rritet më vonë për t’u ulur përsëri në dhe prodhojnë sasi të vogla gazi. Krundet e qetësohen nga këto çrregullime dhe ky per-
rja normale e disa ushqimeve të patretura prej pleqëri. Ndaj, ata kanë sasi të shtuar gazrash, grurit e disa perime përmbajnë këto lloje fibrash. son me qëllim apo pa qëllim mund të krijojë
florës bakteriale normale në zorrën e trashë. pasi kanë konsumuar ushqime me laktozë. Shenjat zakonin e gromësirës për tu lehtësuar.
Gëlltitja e ajrit (aerofagjia), është shkak i Fruktoza, e cila gjendet te qepët, dardha Shenjat më të shpeshta të gazrave janë Sindromi i fryrjes nga gazrat mund të
shpeshtë i gazrave. Çdo njeri gëlltit një sasi dhe gruri. Ajo përdoret si ëmbëlsues tek aper- çlirimi i gazrave prej rektumit, dhimbje barku, ndodhë pas kirurgjisë për të korrigjuar
ajri gjatë ushqimit dhe kur pi ujë. Ngrënia e itivët dhe lëngjet e frutave. fryrje dhe gromësira. Faktorët përcaktues problemet prej refluksit gastro-esofageal
ushqimeve dhe pirja e ujit shpejt, përtypja e Sorbitoli i cili gjendet te frutat, si mollët, mund të jenë sasia e gazrave që trupi prodhon, (fundoplication). Gjatë këtij operacioni krijohet
çamçakëzëve, pirja e duhanit apo proteza dardhat, pjeshkat dhe kumbullat e freskëta/ sasia e acideve yndyrore që trupi përthith dhe një valvul njëkalimëshe e cila lejon ushqimet
dhëmbësh të lirshme mund të shkaktojnë gëllt- thata. Është ëmbëlsues artificial në ushqimet ndjeshmëria e personit ndaj gazrave në zorrën dhe gazrat të kalojnë në stomak ndonëse
itje ajri. Gromësira është mënyra më shpeshtë dietike, si ëmbëlsira pa sheqer dhe çamçakëz. e trashë. Gromësira e rastit gjatë ose pas një shpesh ndalon gromësirat normale dhe
kur ajri i gëlltitur, i cili përmban azot, oksigjen Niseshteja e cila gjendet te patatet, misri, vakti është normale dhe çlirohet gaz kur aftësinë për të vjellë. Kjo ndodh në 10% të
dhe dioksid karboni, çlirohet nga stomaku. gruri dhe makaronat, prodhojnë gazra pasi stomaku është plot me ushqim. Megjithatë, njerëzve që i nënshtrohen këtij operacioni.
Gazi i mbetur lëviz drejt zorrës së trashë, ku shpërbëhen nga flora bakteriale normale e njerëzit që gromësijnë vazhdimisht, mund të Megjithatë kjo gjendje mund të përmirësohet
absorbohet (përthithet) pjesërisht, ndërsa pjesa zorrës së trashë. kenë gëlltitur shumë ajër dhe e çlirojnë atë, me kalimin e kohës.
tjetër çlirohet nëpërmjet rektumit. Stomaku,
acide të stomakut bashkohen me bicarbon- Çlirimi i gazrave prej rektumit (zorrës së trashë)
gjithashtu çliron dioksid karboni, kur lëngjet
ate (që janë baza), ndërsa një pjesë e madhe
e dioksidit të karbonit përthithet në qarkullimin jë tjetër ankesë e zakonshme është kalimi i sasisë së tepruar bje kur gazi është prezent në zorrë. Kur dhimbja është në anën e
e gjakut dhe nuk kalon në zorrën e trashë. të gazrave prej rektumit. Njerëzit nuk e kuptojnë se çlirimi majte të zorrës së trashë mund të ngatërrohet me sëmundje të zemrës.
Shpërbërja e ushqimeve Nnormal i gazrave prej rektumit është 14-23 herë. Gazra të Kur dhimbja është në anën e djathtë të zorrës së trashë mund të
Trupi ynë s’i tret, por i përthith disa karbohi- tepërt mund të vijnë edhe prej keqpërthithjes së karbohidrateve. imitojë dhimbjet nga gurët në fshikëzën e tëmthit, apo të apendicitit.
drate, si (sheqerin, niseshtenë dhe fibrat që Fryrje barku. Shumë njerëz mendojnë se të pasurit shumë gazra TRAJTIMI
gjenden në disa ushqime) në zorrët e holla shkakton fryrje barku. Megjithatë, njerëzit që ankohen për fryrje prej Përvoja ka treguar se, mënyrat për të pakësuar shqetësimet e
për shkak të pamjaftueshmërisë apo munge- gazrave shpesh kanë sasi dhe shpërndarje normale të gazit. Zakonisht gazrat janë ndryshimet në dietë, marrja e disa ilaçeve dhe pakësimi
sës së disa enzimave. Këto ushqime të patre- ata mund të bëhen të vetëdijshëm për sasinë e gazit në traktin tretës. i sasisë së ajrit të gëlltitur.
tshme kalojnë nga zorrët e holla në zorrën e Doktorët mendojnë që fryrja zakonisht vjen si rezultat i ndonjë DIETA. Doktori mund t'u këshillojë të konsumoni sa më pak
trashë, ku flora bakteriale normale i shpërbën çrregullimi siç është sindromi i zorrës së irrituar. Shkaku i sindromit ushqime që prodhojnë gazra. Kjo do të thotë të shmangin nga dieta
ato duke prodhuar hidrogjen, dioksid karboni të zorrës së irrituar është i panjohur, por mund të ndodhin lëvizje dhe ushqime të shëndetshme, si janë: frutat, perimet, gjithë drithërat,
dhe në 1/3 e personave metan. Përfundimisht, kontraktime jonormale të muskujve të zorrës, duke rritur ndjeshmërinë qumështin e nënproduktet e tij. Doktori mund të sugjerojë kufizimin
gazrat e prodhuara çlirohen nga rektumi. ndaj dhimbjeve në zorrë. Ky çrregullim mund të japë ndjesinë e fryrjes e ushqimeve me yndyra të larta për të pakësuar shqetësimet e barkut.
Njerëzit që prodhojnë metan s’është e thënë për shkak të rritjes së ndjeshmërisë ndaj gazrave. Një sëmundje Kjo ndihmon stomakun të zbrazet lehtë, duke lejuar gazrat të lëvizin
të kenë shumë gazra apo shenja të veçanta. tjetër e cila mund të japë fryrje barku është sëmundja inflamatore e drejt zorrëve të holla. Sasia e gazrave prodhuar prej disa ushqimeve
Ata mund të kenë feçe, të cilat notojnë në ujë. zorrës dhe obstruksionet varion nga njëri tek tjetri.
Kërkimet nuk kanë treguar pse disa njerëz (bllokimet), siç janë sëmu- Pakësimi i gëlltitjes së ajrit
prodhojnë metan dhe disa jo. ndja Crohn, kanceri i zorrës Për ata që kanë gromësira
Ushqimet që prodhojnë gazra te një per- së trashë. Për më tepër, të shpeshta, doktori mund të su-
son mund të mos prodhojnë te një tjetër. Disa personat që i janë nënshtruar gjerojë pakësimin e sasisë së
bakterie normale të zorrës së trashë mund të disa operacioneve si aderen- ajrit që gëlltisin. Rekomandimet
shkatërrojnë hidrogjenin, që disa baktere të cat (ngjitja e indeve) ose her- janë: shmangia e çamçakëzëve
tjera e prodhojnë. Balancimi i dy llojeve të nia e brendshme, mund të dhe e të ngrënit shpejt, shman-
baktereve mund të shpjegojë pse disa njerëz kenë si rezultat dhimbje dhe gia e ngrënies së ëmbëlsirave
kanë më shumë gazra se të tjerët. fryrje barku. Përfundimisht, të rënda dhe e të pirit ujë me
Ushqimet që shkaktojnë gazra konsumimi ushqimeve me shishe. Gjithashtu, duhet të bëh-
Shumica e ushqimeve që përmbajnë karb- shumë yndyra mund të vo- et ngrënia e copave të vogla dhe
ohidrate mund të shkaktojnë gazra. Në kont- nojë tretjen në stomak duke përtypja e ngadaltë e ushqimeve
rast, yndyrat dhe proteinat shkaktojnë më pak shkaktuar fryrje dhe ndjenjë te ata që kanë proteza dentare
gazra. Sheqernat që shkaktojnë gazra janë: parehatie, por jo domosdo- të lirshme. Rekomandohet që
Trisaharidet që janë kompleks sheqernash shmërish shumë gazra. këta persona të konsultohen me
dhe gjenden te fasulet në sasi të madhe. Në Dhimbje barku dhe pare- dentistin për vendosjen e prote-
sasi më të vogla gjendet te lakrat, lakëra e hati. Disa njerëz kanë dhim- zave fikse të palëvizshme.

CYAN MAGENTA YELLOW BLACK