Page 5 - Gazeta AFP
P. 5

E enjte, 7 dhjetor 2017                                                                                                                      5
                                                                            SPECIALE
     I VITO KAPOS...
     I VITO KAPOS...
      I VITO KAPOS...
      I VITO KAPOS...
      I VITO KAPOS...
      I VITO KAPOS...












                                                                                         rregullta. Madje di të them se ndoshta kjo  dyta është Irfan Çoçoli dhe e treta jam
                                                                                         lidhje korrekte ka bërë që Enveri dhe Shtabi  unë. Kemi dalë në vitin 1943. Kishim disa
                                                                                         i Përgjithshëm në fund të luftës të mos  muaj që kishim hyrë në luftë.
                                                                                         lejonte trupat anglo-amerikane të          Ju para se të shkonit në luftë, ku
                                                                                         zbarkonin në Sarandë, pasi Enveri u tha  kishit studiuar?
                                                                                         që "kur  kërkonim me ngulm nuk pranuat,    Unë kam qenë në Institutin femëror
                                                                                         tani në fund luftën e fitojmë vetë".     "Nëna Mbretëreshë". Aty kam njohur
                                                                                            Sot thuhen shumë fjalë për Enverin    shumë vajza të cilat më vonë hynë në
                                                                                         si feminist, imoral apo pederast. Si e   radhët e luftës. Më vonë shkova mësuese
                                                                                         keni njohur ju dhe cili është mendimi    në fshatin Nivan të Zagorisë nga ku kam
                                                                                         juaj për këto etiketime?                 origjinën.
                                                                                            Enveri, siç e kanë thënë gjithë         Po shoh një foto të vjetër me
                                                                                         bashkëkohësit në rininë e tij ishte një djalë  veshje popullore, ku keni dalë dhe
                                                                                         i gjatë, i bukur dhe që vishej me shumë  çarë veshjesh janë?
                                                                                         shije. Mesa kam dëgjuar nga ata që e        Unë këtu kam dalë në 28 nëntor 1937,
                                                                                         njihnin në Korçë, kam mësuar se vajzat   para Ministrisë së Arsimit, me rastin e 25-
                                                                                         dhe gratë e kanë simpatizuar shumë.      vjetorit të Shpalljes së Pavarësisë. Jam e
                                                                                         Sigurisht, në rini njeriu ka edhe njohjet apo  veshur me rrobat karakteristike popullore
                                                                                         lidhjet e veta që unë nuk kam pasur interes  të krahinës së Zagorisë dhe kjo është një
                                                                                         t'i mësoj. Ndërsa unë do të flas për pjesën  veshje që gjithmonë më ka pëlqyer. Unë
                                                                                         e luftës dhe pas saj, sa e kam njohur    isha veshur jo shumë mirë në raport me
                                                                                         Enverin. E them me përgjegjësi se gjatë  shoqet e mia, por ato rroba gjithmonë më
                                                                                         luftës dhe derisa ndërroi jetë Enveri kurrë  kanë frymëzuar. Kam dashur t'i ruaj, por
                                                                                         nuk ka ngacmuar, nuk ka provokuar, apo   koha ka bërë të vetën dhe nuk e di se si
                                                                                         të ketë pasur lidhje të tilla. Enveri që gjatë  më humbën. Lufta bëri të vetën.
                                                                                         luftës dhe deri sa ndërroi jetë ka qenë i  Po në luftë a kishit një rregullore
                                                                                         rrethuar me njerëz në çdo moment. Çdo    apo ligje të veçanta për ruajtjen e
                                                                                         lëvizje e tij ishte tejet e kontrolluar. Kurrë  dinjitetit femëror?
                                                                                         nuk kam dëgjuar fjalë të tilla për të gjatë  Lufta kishte ligjet e veta për moralin.
                                                                                         gjithë jetës, pasi diçka do kishte vluar. Nuk  Për femrat kishte një rregull dhe respekt
                                                                                         e di se ku i gjejnë ata njerëz këto "fakte",  të jashtëzakonshëm. Dihet se për shkelje
                                                                                         që hedhin baltë pa të drejtë mbi të.     të këtyre rregullave ka pasur dhe dënime.
                                                                                         Ndoshta bëhen nga njerëz që duan të      Ne ishim shumë të mbrojtura dhe me
                                                                                         evidentohen e që të ngjallin interes tek  shumë dinjitet. Në fillimet tona kishim
                                                                                         mediat. Nuk e di nga se janë nisur, por  komisar Manush Myftiun. Njëherë në verë
      "Rolin e Enver Hoxhës në luftë                Ka pasur ndonjë rast që Enveri       askush nuk flet me fakte. Ndoshta janë   unë vesha një këmishë, që i shkurtova
                                                                                                                                  krahët, ta kisha më freskët. Sa më pa me
                                                                                         dhe të shtyrë nga segmente të caktuara.
      nuk mund ta mohojë askush"                 është rrezikuar seriozisht në luftë?    Nuk e di, nuk e di. Ata që i thonë, të   atë veshje, shoku Manush më foli ashpër.
                                                    Po, në Helmës. Në operacionin e dimrit
                                                 1944, kur një togë ushtarësh gjermanë   tregojnë fakte. Unë
            Një tjetër debat që është hapur      zbulues, gjoja duke marrë përsipër një  fola me siguri me ato                                        Nga mjediset e
         është ai mbi rolin e Enver Hoxhës në    bashkëbisedim me Enverin për ndalimin   që e kam njohur                                      brendshme të shtëpisë
                                                                                         Enverin.
                                                                                                                                                       së Vito Kapos
         luftë. Thuhet që nuk ka hedhur një      e luftës kishin marrë detyrë ta asgjësonin.  Po ju vetë, ku
         pushkë dhe nuk ka qenë ndër             Ishin truprojat e tij që ndërhynë në kohë  ishit e angazhuar
         udhëheqësit e kësaj luftë?              dhe e shmangën këtë ekzekutim. Por      në ato vite lufte, si
           (Qesh). Njerëz që hedhin baltë për    edhe sa herë është rrethuar Shtabi i
         këdo që nuk u vjen për shtat ideve dhe  Përgjithshëm, aq herë është rrezikuar. Në  reagoi familja?
                                                                                            Unë, Alqi  dhe
         qëllimeve të tyre do të ketë gjithmonë në  çadrën e Enverit ishte gjithë        Pirroja, pra dy vëllezër
         jetë, kjo për shumë arsye. Rolin e Enver  dokumentacioni i luftës dhe ai ruhej me  dhe një motër, u
         Hoxhës në luftë nuk mund ta mohojë      shumë kujdes.                           bashkuam me lëvizjen
         askush. Enver Hoxha ishte udhëheqës        Si do ta përcaktoje Enverin në  këtë  antifashiste  dhe
         largpamës, i cili në çadrën e tij nuk vinte  luftë, po në marrëdhëniet me aleatët?  dolëm  partizanë
         gjumë në sy. Aty vinin korrierë nga të gjitha  Enver Hoxha mbetet udhëheqësi    thuajse në të njëjtën
         krahinat e Shqipërisë dhe sillnin       kryesor i luftës. Këtë nuk mund ta mohojë  kohë;  unë   në
         informacione. Enveri i mblidhte dhe jepte  askush, sido që ta deformojë historinë.  Gjirokastër, Alqi  në
                                                 Ishte një njeri shumë korrekt, që dinte të
         rekomandimet e rastit. Ajo çadër nuk    jepte udhëzime dhe të zgjidhte situata në  Berat e Pirroja në
         kushte gjumë kurrë. Sigurish,t Enveri nuk  mënyrë korrekte. Marrëdhëniet e tij me  Tiranë. Unë në atë
         merrte pjesë sa herë kishte beteja, por  aleatët që ishin pranë Shtabit të      kohë, në fillim isha në
         sa herë u rrethua Shtabi Përgjithshëm, ai  Përgjithshëm ishin shumë korrekte. Këto  rajon, sekretare në
         ka luftuar si gjithë partizanët. Udhëheqësit  përfaqësime tregonin dhe rëndësinë që i  Përmet, Lunxhëri, Libohovë. Pirro Kondi  "Ta heqësh", më tha. Ishte shumë strikt
         e Luftës asnjëherë në asnjë vend të botës  jepnin aleatët kësaj lufte. Kam parë vetë  (vëllai im) më thoshte që të qëndroja unë  dhe konservator. Nuk lejonte, apo nuk
         nuk marrin pjesë drejtpërdrejt në luftime.  sesi ushtarakët aleatë që ishin pranë  sekretare, por unë thoja se nuk e bëj dot  toleronte në drejtim të nderit dhe respektit
         Besoj nuk ka marrë as Stalini, as Çurçilli,  Shtabit të Përgjithshëm para se të futeshin  se është larg. Në ato kohë, unë quhesha  femëror. Kishte të drejtë. Atëherë, ballistët
         as Hitleri etj. Pra ,udhëheqësit kanë tjetër  në çadrën e Enverit, rregulloheshin dhe  me emrin Vito Kondi. Nëna ime në fillim  hapnin lloj-lloj thashethemesh për ne. Jo
         rol, nuk janë ushtarë të thjeshtë. Madje  paraqiteshin ushtarakisht. Madje di që  nuk e priti mirë futjen time në radhët e  janë femra të përdala, jo femrat nuk janë
         në luftëra të tilla, udhëheqësit ruhen me  grada më e lartë e këtyre përfaqësuesve  luftës, sesi i dukej qe një vajzë të ishte në  për luftë, janë femra pa karakter që tregojnë
         shumë kujdes, pasi nëse kapet rob apo   anglo-amerikanë ishte deri në kolonel.  luftë. Por pastaj u ambientua dhe më     se kush janë komunistët e vërtetë. Lloj-
         vritet udhëheqësi, atëherë mbaron edhe  Enveri komunikonte tepër korrekt dhe ata  përkrahu pa rezerva.                   lloj thashethemesh përhapnin ballistët për
         lufta. Këto janë rregulla, apo ligje lufte. Por  e respektonin, madje hynin me shumë   Ju keni një foto të luftës,  me dy  ne, ndaj dhe nuk mund ta kritikoja shokun
         si duket sot... Nga ana tjetër, kur dëgjoj  emocion në çadrën e tij, për vetë   shoqe të tjera, kush janë këto dy        Manush. Por ne, me luftën tonë, me punën
         të barazojnë Enverin me Hitlerin, më vjen  korrektesën dhe prezencën rigoroze të tij.  shoqet?                           tonë treguam se kush ishim në të vërtetë.
         neveri. Një poshtërim i pabazë. Nuk kanë  Enveri nuk krijonte shumë miqësi, por    E para është Nefo Myftiu, që më vonë
         asnjë lidhje...                         mbante raporte të ndërsjella shumë të   u bë bashkëshortja e Manush Myftiut. E                 vijon në faqen 6
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10